ข่อย
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Streblus
asper Lour.
ชื่อสามัญ : Siamese rough
bush, Tooth brush tree
วงศ์ : Moraceae
ชื่ออื่น : ตองขะแหน่ (กาญจนบุรี) กักไม้ฝอย (ภาคเหนือ)
ส้มพอ (เลย)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ต้น
แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มทึบ กิ่งก้านคดงอ เปลือกต้นบาง ขรุขระเล็กน้อย สีเทาอมเขียว
มียางสีขาวข้น ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงเวียน รูปรี กว้าง 2-4 ซม. ยาว 4-8 ซม.
โคนใบสอบ ปลายใบแหลม ขอบใบหยัก แผ่นใบสีเขียว สากมือ เนื้อใบหนาค่อนข้างกรอบ ดอก
ออกเป็นช่อสั้นตามซอกใบ ดอกย่อยเล็กมาก ดอกแยกเพศ ดอกเพศผู้รวมกันเป็นช่อกลม
ก้านดอกสั้น ดอกเพศเมียช่อหนึ่งมีดอกย่อย 2 ดอก ก้านดอกยาว ผล รูปทรงกลม ผลมีเนื้อ
ผนังผลชั้นในแข็ง เมื่ออ่อนสีเขียว สุกเป็นสีเหลืองใส เมล็ดเดี่ยว แข็ง กลม
ส่วนที่ใช้ : กิ่งสด เปลือก เปลือกต้น เมล็ด ราก ใบ
สรรพคุณ :
กิ่งสด - ทำให้ฟันทน ไม่ปวดฟัน
ฟันแข็งแรง ไม่ผุ
เปลือก - แก้บิด แก้ท้องเสีย แก้ไข้
ฆ่าเชื้อจุลินทรีย์
เปลือกต้น - แก้ริดสีดวงจมูก
เมล็ด
- ฆ่าเชื้อในช่องปาก และทางเดินอาหาร
- เป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงธาตุ
ขับลมในลำไส้
รากเปลือก - เป็นยาบำรุงหัวใจ
วิธีและปริมาณที่ใช้ใช้ :
ทำให้ฟันทน ไม่ปวดฟัน
ใช้กิ่งสด 5-6 นิ้วฟุต
หั่นต้มใส่เกลือเคี่ยวให้งวด เหลือน้ำครึ่งเดียว อมเช้า-เย็น
แก้บิด แก้ท้องเสีย แก้ไข้
ใช้เปลือกต้มกับน้ำรับประทาน
แก้ริดสีดวงจมูก
ใช้เปลือกต้นมวนสูบ
ฆ่าเชื้อโรคในช่องปาก และทางเดินอาหาร
เป็นยาอายุวัฒนะ
โดยใช้เมล็ด รับประทาน
และต้มน้ำอมบ้วนปาก
บรรเทาอาการปวดของมดลูกระหว่างมีประจำเดือน
นำใบมาคั่วให้แห้ง ชงน้ำรับประทาน
สารเคมี :
ผล จะมีน้ำมันระเหย 1-1.4% ไขมัน 26%
และในน้ำมันนี้จะประกอบด้วยสารพวก เทอปีน (terpenes) อยู่หลายชนิด และพวกเจอรานิออล (geranilo) พวกแอลกอฮอล์การบูน
(camphor) ฯลฯ และนอกจากนี้ยังมีน้ำตาลอ้อย (sucrose)
น้ำตาลผลไม้ (fructose) น้ำกลูโคส
ทั้งต้น มีสารพวก ลินาโลออล (linalool โนนานาล (nonanal) ดีคาลนาล
(decanal) และวิตามินซี 92-98 มก.%
เมล็ด จะมีสารประกอบพวกไนโตรเจน
13-15% และสารอนินทรีย์ 7% มีน้ำมันระเหย 1%
ซึ่งมีสารส่วนใหญ่ในน้ำมันระเหยนั้นเป็น d-linalool ประมาณ 70%
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น